Kadının vajina ve pelvik taban kaslarını istemsiz olarak kasması olarak tanımlanan vajinismus, aslında kadının çok güçlü ve istemsiz bir korunma refleksi. Genellikle kişinin bilinçaltında canının acıyacağı, kanama olacağı, vajinanın çok küçük olduğu ve ilişki sırasında yırtılacağından duyulan korkular yatıyor. Özellikle cinselliğin bir tabu olduğu toplumlarda kadın, utandığı, bu durumu dile getirmekten çekindiği için doktora başvuramıyor ve uzun yıllar sağlıklı bir cinsel hayata adım atamıyor; bir ilişkisi olmasına rağmen bu ilişki seks hayatından yoksun bir şekilde devam ediyor. Ancak vajinismus, sanılanın aksine, doğru doktora başvurarak tedavi edilebilen bir cinsel işlev bozukluğu. Biz de bu nedenle Pudra.com için Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Ebru Alper ile vajinismus’u konuştuk.
“Vajinismus ne demek” diye sorduğumuz Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Ebru Alper, Pudra.com okuyucuları için vajinismus sorununu şu şekilde tanımlıyor:
“Vajinismus, kadının vajina ve pelvik taban kaslarını istemsiz olarak kasmasıdır. Kadının engelleyemediği bir durumdur. Bu durum genellikle cinsel ilişki sırasında ortaya çıksa da, bazen parmak girişi, tampon kullanımı ya da jinekolojik muayene sırasında da olabilir. Hastalar bu sorunu genellikle batıcı bir ağrı şeklinde tarif eder. Vajinismusu olan pek çok kadın tarafından yaşanılan durum “sanki orada girişi kapatan bir duvar var” şeklinde açıklanır ve bu, çok tipik bir tanımlamadır.”
Peki vajinismus nasıl anlaşılır?
Op. Dr. Ebru Alper: Vajinismusu olan kadınların çoğu bu durumu hemen ilk ilişkiden itibaren yaşar ki, buna “primer vajinismus” diyoruz. Bazen de daha önce normal, rahat bir cinsel ilişki mümkünken vajinal enfeksiyon, vajinal kuruluk ya da psikolojik nedenlerle daha sonra da ortaya çıkabilir (sekonder vajinismus)
MUAYANE ŞART
Vajinismus sorununa nasıl yaklaşılması gerekir?
Op. Dr. Ebru Alper: Öncelikle yapılması gereken, anatomik bir sorun olup olmadığını ortaya koymaktır. Bunun için bir jinekolog muayenesi gerekir. Bazen vajinada yer alan ve halk arasında “perde” olarak bilinen septumlar vajina girişini kapatarak penetrasyonu (cinsel birleşme) imkansız kılabilir. Basit bir muayeneyle anlaşılabilecek bu durumun tedavisi yapılarak sorun ortadan kalkabilir. Olguların çoğunda ise vajina ve genital bölge tamamen normaldir ve sorun psikolojik kaynaklıdır.
VAJİNİSMUS KADININ İSTEMSİZ BİR KORUNMA REFLEKSİ
Vajinismus fiziksel bir sorun mudur yoksa psikolojik mi?
Op. Dr. Ebru Alper: Vajinismus aslında çok güçlü ve istemsiz bir korunma refleksidir ve genellikle de kişinin bilinçaltında canının acıyacağı, kanama olacağı, vajinanın çok küçük olduğu ve ilişki sırasında yırtılacağından duyulan korkular vardır.
Kişinin daha önce çevresinden duydukları, izlediği filmler ve okudukları bu korkunun gelişiminde en büyük rolü oynar. Ancak bazılarında altta yatan bir taciz, bir cinsel travma da olabilir. Bazıları içinse cinselliğin kötü bir şey olduğu algısı, partnerle ilgili sorunlar, istemediği bir birlikteliği yaşamak zorunda olmak gibi faktörler etiyolojide rol oynar.
İLK MUAYENE YAPACAK DOKTORUN TARZI VE HASTAYA YAKLAŞIMI ÇOK ÖNEMLİ!
Vajinismus nasıl tedavi edilir?
Op. Dr. Ebru Alper: Başarılı bir tedavi için öncelikle sorunu anlamak, psikolojik bir komponenti varsa bunu ortaya çıkarmak gerekir. İlk muayeneyi yapacak jinekoloğun tarzı ve hastaya yaklaşımı çok önemlidir. Hastayı incitmeden, travmatize etmeden yapılan bir dış genital bölge değerlendirmesiyle anatomik sorun ekarte edildikten sonra, tedavi bu konuda eğitim almış bir jinekolog ya da bir cinsel terapist tarafından yürütülmelidir.
Jinekolog ve hasta arasında eğer güvene dayalı, rahatlatan bir ilişki varsa, bazı olgularda tek başına jinekolojik muayene bile tedavinin bir parçası olabilmektedir.
VAJİNİSMUS TEDAVİSİNDE ETKİLİ YÖNTEMLER
Psikolojik faktörler ön planda ise ne tür tedavi yöntemleri uygulanır?
Op. Dr. Ebru Alper: Psikolojik faktörlerin ön planda olduğu olgularda bazen ek psikiyatrik sorunların (depresyon, anksiyete bozukluğu) tanısı ve tedavisi vajinismus tedavisinin önüne geçer. Altta yatan nedenin bulunması ve tedavi edilmesi, bir sonuç olan vajinismusun da aşılmasına yardımcı olabilir.
Vajinismusu olan pek çok kadın bu sorunu nefes egzersizleri gibi “gevşeme tekniklerini” kullanarak aşar. Bu nefes egzersizleri kişinin psikolojik olarak gevşemesini sağlarken, aynı zamanda vajina kaslarının da gevşemesine yol açacaktır.
Vajinismus tedavisinde en etkili yöntem, pelvik taban egzersizleridir. İstemsiz kasılan pelvik taban kaslarını kontrol etmeyi öğrenmek, gereğinde kasıp gereğinde gevşetebileceğinin farkına varmak tedavinin temelini oluşturur. Vajinismusu olan kadınlar pelvik taban kaslarını istemsiz olarak kastıklarının farkına vardıktan sonra, yine bu kas grubunu istemli olarak gevşetmeyi öğrenebilirler.
TEDAVİDE BAŞARIYI ARTIRAN BİREYSEL UYGULAMALAR
Vajinismus tedavisinde başarıyı artıran başka yöntemler var mı?
Op. Dr. Ebru Alper: Elbette… Tedavinin bir diğer komponentini de “alışkanlık terapisi” oluşturur. Kişinin kendi parmakları ya da özel üretilmiş yardımcı aplikatörlerle evde kendi kendine yapacağı uygulamalar tedavide başarı sağlar. Kadının kendi vücudunu tanıması ve kontrol etmeyi öğrenmesi, sonuca götüren en önemli faktördür.
Vajinismusla ilgili en büyük yanlış, bu sorunu ince bir mukoza katlantısı olan kızlık zarına bağlamak ve kızlık zarına yönelik operasyonların bu sorunu çözeceğini düşünmektir. Bu işlemler yapıldıktan sonra sorunun aynen devam ettiğini görmek büyük bir hayal kırıklığı yaratmaktadır. Ancak, kalın bir vajinal septum varsa, buna yönelik bir cerrahi girişim tedavide başarı sağlar.
Kadının sağlıkl bir cinsel yaşama adım atabilmesi için bu önemli konuda verdiği bilgiler için Amerikan Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Ebru Alper’e teşekkür ediyoruz…
